Elisabeth Köprüsü (Erzsébet híd), Macaristan'ın başkenti Budapeşte’nin iki yakası olan Buda ve Peşte’yi Tuna Nehri boyunca birbirine bağlayan bir köprüdür. Budapeşte’nin en eski dördüncü köprüsüdür. Köprü, Budapeşte’nin merkezinde Tuna Nehri'nin 290 metrelik en dar bölümünde inşa edilmiştir. Köprü adını, 1898 yılında suikasta kurban giden Avusturya İmparatoriçesi ve Macaristan Kraliçesi olan Elizabeth'ten almıştır. Kraliçenin büyük bronz heykeli bugün, köprünün Buda ayağında küçük bir bahçenin ortasında yer alıyor. Orijinal eklektik gösterişli tarzdaki köprü 1897-1903 yılları arasında inşa edildi. Daha sonra II. Dünya Savaşı sırasında tahrip edildi ve 1961–1964 yılları arasında herhangi bir süsleme olmadan önemli ölçüde basitleştirilmiş bir şekilde yeniden inşa edildi. Köprünün Buda ayağı Gellért Tepesi'ndeki Saint Gellért anıtı, Kraliçe Elizabeth'in heykeli ile Döbrentei Meydanı'na, Peşte ayağı ise 15 Mart Meydanı’na çıkar.
 |
| Elizabeth Köprüsü |
Köprünün Tarihi
Dekoratif bir asma zincir köprüsü olan Elizabeth Köprüsü, bir yolsuzluk skandalının ortasında 1897 ile 1903 yılları arasında inşa edildi. Elizabeth Köprüsü’nün Buda ayağı, doğrudan Gellért Tepesi'nin devasa eteklerine giriyor ve köprüye bağlanmak için karmaşık bir yol düzenlemesi gerektiriyor. Köprü böyle tasarlandı çünkü Şehir Konseyi üyesi olan zengin bir asil, nehir kıyısının belirli bir alanına sahipti. Araziyi köprü yapımı amacıyla satarak, diğer meclis üyelerine ve mühendislere de rüşvet vererek bir servet kazanmak istedi. Araziyi büyük ölçüde şişirilmiş fiyatlarla satmayı başardı. At arabaları çağında geometri meselesi önemli görülmedi ve ortaya çıkan maliyet aşımları örtüldü, bu nedenle kovuşturma yapılmadı. Son yıllarda, köprübaşını hemen takip eden keskin dönüşte birçok sürücü kalıcı olarak yaralandı ve hayatını kaybetti. 2004 yılında bir ailenin ölümüne neden olan bir kazadan sonra, köprünün Buda tarafı çıkışına 40 km/s hız sınırı getirildi.
 |
| Köprü ismini Kraliçe Elizabeth'den alıyor. |
Elizabeth Köprüsü’nün ilk hali, ülkenin dört bir yanındaki diğer birçok köprü ile birlikte, II. Dünya Savaşı'nın sonunda Alman kuvvetlerinin geri çekilmesi sırasında havaya uçuruldu. Köprü, Budapeşte'de orijinal haliyle yeniden inşa edilemeyen tek köprüdür. Eski köprünün resimleri ve bazı kurtarılmış unsurları, Budapeşte’de bulunan Şehir Parkı'ndaki Ulaşım Müzesi'nin önündeki bahçeden görülebilir.
 |
| Köprü II. Dünya Savaşı sırasında yıkıldı. |
Şu anki mevcut ince beyaz kablolu köprü, 1961–1964 yılları arasında aynı yerde inşa edildi, çünkü hükümet köprü için tamamen yeni temeller inşa etme lüksüne sahip değildi. Köprünün ana kiriş kabloları altıgen kesitlidir, yedi farklı çapta binlerce temel çelik telden oluşur, bunun nedeni kısmen ilk bilgisayarların dairesel kesitli ana kablo grubu için çözüm sağlayamamasından kaynaklanmaktadır.
 |
| Elizabeth Köprüsü'nün ilk hali |
Pál Sávoly tarafından tasarlanan yeni tasarım Almanya’nın Köln şehrindeki Mülheim Köprüsü'nü temel alıyor. Bu yeni tasarımın zayıflıkları vardı. Yapıda çatlak izleri görüldükten sonra 1973 yılında tramvay ve ağır taşıtların köprüden geçmeleri yasaklandı.
 |
| Günümüzde Elizabeth Köprüsü |
Elisabeth Köprüsü için özel aydınlatma, ünlü Japon aydınlatma tasarımcısı Motoko Ishii tarafından tasarlandı. Japonya, maliyetlere 120 milyon forint (450.000 EUR) katkıda bulundu. Budapeşte Şehir Meclisi proje için 150 milyon forint ödedi. 2009 yılı Avusturya-Macaristan Monarşisi ve Japonya arasında diplomatik bağlar kurmanın 140. Yıldönümü, Japonya ile Macaristan arasında yeniden diplomatik ilişkilerinin kuruluşunun ise 50. Yıldönümüydü.
 |
| Elizabeth Köprüsü |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder