 |
| Prof. Dr. László Rásonyi |
Eski Türk kavimlerinin tarihi ve Türk-Macar ilişkileri
konusundaki çalışmalarıyla tanınan ve Türkiye'deki Hungaroloji Ana Bilim
Dalı'nın kurucusu Macar Türkolog.
László Rásonyi 22 Ocak 1899 tarihinde Liptószentmiklós’ta (günümüzde
Slovakya sınırları içindeki Liptovský Mikuláš) doğdu.
Budapeşte ve Berlin Üniversitesi'nde Türkoloji ve
Hungaroloji öğrenimi gördü. 1929'da Helsinki Üniversitesi'nde çalıştı.
1933-1934 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Türk Araştırmaları
Enstitüsü'nde çalışmalar yaptı.
Prof. Dr. László Rásonyi, 1935 yılında Türk dili ve Türk
tarihi çalışmalarına katkıda bulunacak bilim adamları yetiştirmek üzere
faaliyete geçen Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'ne
Atatürk'ün isteğiyle kürsü kurucusu ve hocası olarak getirildi. Hungaroloji’nin
kuruluşunda çok büyük emeği olan Prof. Dr. Rásonyi, Hungaroloji kütüphanesi'nin
kurulmasında da büyük rol oynadı. Bu büyük bilim adamının Türkiye'ye gelmesinde
o dönem Macaristan Eğitim Bakanı olan ünlü tarihçi Bálint Hóman'ın da büyük
payı olmuştur. 1942 yılında Prof. Dr. Rásonyi Macaristan'a dönmüş, yerine 1943
yılında Tibor Halasi-Kun gelmiştir.
Prof. Dr. László Rásonyi, Türkiye'den ayrıldıktan sonra
Macaristan'da Kolozsvár Üniversitesi'nde (Kolozsvár: günümüzde Romanya
sınırları içindeki Cluj) Türkoloji profesörlüğüne atandı. 1942-1944
yılları arasında bu üniversitede Türkoloji kürsüsünün kurulmasına önayak oldu.
1946'da Budapeşte'ye döndü. Balkan Enstitüsü'nde (1947-1949) ve Macar Bilimler
Akademisi'nde çalıştı. Doğubilim Enstitüsü'nü kurdu. 1962’de emekli olan
Rásonyi, Ankara Üniversitesi’nin daveti üzerine Hungaroloji Kürsüsü’ndeki
profesörlük görevine döndü ve bu görevi sekiz yıl daha sürdürdü. Türk Tarih
Kurumu ve Türk Dil Kurumu şeref üyeliğine seçildi, Cumhuriyet’in 50. yıl
dönümünde devlet nişanı aldı. Aynı yıl Macar Bilimler Akademisi kendisine dil
bilimi doktoru unvanını verdi.
4 Mayıs 1984 tarihinde Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de öldü.
 |
| Budapeşte 11. Bölgede bulunan hatıra plaketi |
Eserleri
Prof. Dr. László Rásonyi, bilim çevrelerinde Türk onomastiği
alanındaki çalışmalarıyla tanınmıştır. Onomasticon Turcicum adlı eseri bu yolda
yeni bir çığır açmış ancak çeşitli girişimlere rağmen Türkçede henüz
yayımlanamamıştır. Rásonyi'nin Türkçeye çevrilmiş eserleriyse şunlardır:
Tuna Köprüleri, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü
Tarihte Türklük, Örgün Yayınları
Türk Devletinin Batıdaki Vârisleri ve İlk M. Türkler, TKAE
Yayınları
Doğu Avrupa'da Türklük, Selenge Yayınları
Anadolu'da Hristiyan Türkler
 |
| Doğu Avrupa'da Türklük Kitabı |
