Tibor Beder 06 Mart 1938 tarihinde Erdel’de (Transilvanya) bulunan Kisrebra köyünde dünyaya geldi (Günümüzde Romanya sınırları içindeki Rebrișoara köyü). Beder, Macar coğrafya öğretmeni, yazar ve Harghita eyaleti okul müfettişidir.
 |
| Tibor Beder |
Kariyeri
1959 yılında jeoloji mühendisi ve coğrafya öğretmeni olarak Bolyai Üniversitesi’nden mezun oldu. 1959 ve 1968 yılları arasında çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı (Nagyajta, Korond), daha sonra okul müdür yardımcısı ve okul müdürü (Köpec, Illyefalva, Korond) oldu. 1968-69 yılları arasında Csíkszereda Gençlik Merkezi’nin direktörlüğünü yaptı. 1969'dan 1972'ye kadar Csíkszereda Şehir Gençlik Konseyi'nin başkanlığını yaptı ve 1973-1985 yılları arasında ilçe gençlik konseyinin turizm faaliyetlerinin direktörlüğünü yaptı. 1985-1989 yılları arasında tekrar öğretmenlik yaptı. (Csíkszereda, Csíkszentkirály). 1989-2001 yılları arasında Harghita eyaletinde okul başmüfettişi olarak çalıştı. 2001 yılında emekli oldu. Tibor Beder, 03 Mayıs 2020 tarihinde 82 yaşında Csíkszereda şehrinde hayatını kaybetti.
 |
| Tibor Beder |
Çalışmaları
1970'li yıllarda 10 binden fazla kişinin katıldığı “Bizimle Gel” hareketini başlattı. Bu çalışmanın neticesinde Harghita’da bir seyahat rehberi oldu. Hayat ve Bilim dergisinde okuduğu bir makale nedeniyle 1981 yılında Türkiye'yi ziyaret etmeye karar verdi, hedefi Macarköy (Macarca: Magyarfalva) idi. Köyün günümüzdeki ismi Gebiz'di fakat köydeki yaşlı insanların nüfus cüzdanlarında doğum yeri olarak "Macar" yazıyordu. Köyün ismi 1950-60'lı yıllara kadar Macardı. 2500 nüfuslu bu köyün sakinleri, Macarca bir kelime bilmemelerine rağmen kendilerinin Macar kökenli olduklarını iddia ediyorlar. Atalarının 400 yıl önce Macaristan’dan Türkiye'ye göç ettiklerini söylüyorlar. 1990 yılında nihayet bu isteğini gerçekleştirme fırsatını buldu ve Türkiye'ye yürüyerek gitti. Edirne’den başlayan ve Antalya Gebiz’de (Macarköy) soran eren bu yaya seyahatini 824 km yürüyerek 22 günde tamamladı. Toplamda ise Zagon’dan (Romanya) Antalya Macarköy’e 89 günde 2.800 km yürüyerek geldi. Bu yolculuğu hakkında iki kitap yazdı. Bunlardan ilki "Türkiye'ye Yaya Seyahat" (Macarca: "Gyalogosan Törökországban") ismi kitabıydı. Bu kitabında bu Türkiye seyahati hakkında detaylı bilgiler veriyordu. 1995-2000 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin çeşitli şehirlerinde birçok konferansta Erdel’deki Macar eğitiminin durumunu ve yaptığı yolculukları anlattı. Azınlık meseleleriyle ilgili makaleleri Erdel ve Macar dergilerinde yayınlandı. Macar Sekel Cemiyeti ve Julianus Vakfı'nı kurdu.
 |
| Tibor Beder |
Kitapları
- Harghita dağ yollarında, Seyahat rehberi, Csíkszereda, 1978
- Türkiye’ye Yaya Seyahat, Pro-Print Yayınevi, Csíkszereda, 2000
- Geleceğin okulu üzerine düşünceler, Makaleler, Çalışmalar, 3. Genişletilmiş Baskı, Magister Yayınevi, Csíkszereda, 2001
- Türkiye’ye Yaya Seyahat, 4. Düzeltilmiş Baskı, Pro-Print Yayınevi, Csíkszereda, 2001
- Sandalye, Pro-Print Yayınevi, Csíkszereda, 2003
- Mültecilerin İzinde, Pro-Print Yayınevi, Csíkszereda, 2005
- Geçmişi Geri Getirmek, Pro-Print Yayınevi, Csíkszereda, 2008
- Azalan ağrı, Pro-Print Yayınevi, Csíkszereda, 2009
- Anadolu’daki Macarköy’de Macar kardeşler arasında, Pro-Print Yayınevi, Csíkszereda, 2009
- Son Savaş, Pro-Print Yayınevi, Csíkszereda, 2011
 |
| Türkiye'ye Yaya Seyahat kitabı |
 |
Gyalogosan Törökországban
|
Ödüller ve Takdirler
- En İyi Öğretmen Ödülü, 1970
- Ulusal Geleneği Koruma Ödülü, Budapeşte, 1991
- Gróf Kun Kocsárd Ödülü, 1996
- Gümüş Edelweiss Ödülü, 1998
- Gödöllő Tarım Bilimleri Üniversitesi Hatırası, 1999
- Márton Áron Hatıra Madalyası, 2000
- Tekirdağ Şehri Fahri Vatandaşı, 2008
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder