Zsolnay Porselen Fabrikası, Miklós Zsolnay (1800-1880) tarafından 1853 yılında Macaristan'ın Pécs şehrinde porselen, seramik ve taş üretmek üzere kuruldu. 1863'te oğlu Vilmos Zsolnay (1828-1900) şirkete katıldı ve birkaç yıl sonra yönetici ve müdür oldu. Oğul Zsolnay, Viyana'daki 1873 Dünya Fuarı ve daha sonra Zsolnay'ın Grand Prix aldığı Paris 1878 Dünya Fuarı da dahil olmak üzere dünya fuarlarında ve uluslararası sergilerde yenilikçi ürünleri sergileyerek fabrikayı dünya çapında tanınır bir vaziyete getirdi.
 |
| Zsolnay Porselen Fabrikası Marka Logosu |
1893'te Zsolnay, eozinden yapılmış porselen parçaları tanıttı. Tádé Sikorski (1852–1940) Vilmos'un kızı Júlia ile evlendi ve baş tasarımcı oldu. 1900'de Vilmos'un oğlu Miklós yönetimi devraldı. Donmaya dayanıklı Zsolnay bina süslemeleri, özellikle Art Nouveau akımı sırasında çok sayıda binada kullanıldı. 1914 yılına gelindiğinde Zsolnay, Avusturya-Macaristan'daki en büyük şirketti. I. Dünya Savaşı sırasında, çanak, çömlek ve yapı malzemeleri üretimi kısıtlandı ve bunların yerine askeri kullanım amaçlı izolatörler üretildi. I. Dünya Savaşı'ndan sonra, fabrikanın şansı yaver gitmedi. Sırp işgali, pazar kaybı ve hammadde güvenliğini sağlama güçlüğü nedeniyle üretim azaldı. Yine de fabrika tüm bunları atlatmayı bir şekilde başardı.
 |
| Zsolnay porselen |
II. Dünya Savaşı sırasında Budapeşte'deki üretim yeri bombalandı. Komünizm yönetiminde fabrika 1948'de kamulaştırıldı. Zsolnay adı fabrikanın isminden çıkarıldı ve Pécs Porselen Fabrikası olarak değiştirildi. Bu dönemde fabrikanın önceliği halkın kullanabileceği ucuz sofra ürünleri üretmek oldu. Ancak 1982 yılında piyasa ekonomisinin yeniden başlamasıyla birlikte şirket operasyonel bağımsızlığını yeniden kazandı, yeniden yapılandı ve Zsolnay ismi de geri döndü. 1991 yılında Zsolnay Porselen Fabrikası bir anonim şirket haline geldi ve beş yıl sonra özel bir sermaye şirketi tarafından satın alındı.
 |
| Zsolnay porselen tabakları ile her yemek daha lezzetli |
Eylül 2008'de İsveçli şirket IKEA ile sözleşme imzalandı. Sözleşmeye göre Zsolnay, Eylül 2009'dan itibaren IKEA’ya yılda 5.000 ton seramik teslim edecekti. Bu anlaşma Zsolnay şirketi için oldukça büyük bir iş hacmi demekti. Şirket bu anlaşma ile yaklaşık 1,1 milyar Forint (4,4 milyon €) gelir elde etti ve satışlarını 3 kat arttırdı.
Fabrikanın yanı sıra Pécs şehrinde Zsolnay Porselen Müzesi de var.
 |
| Zsolnay Müzesi |
Zsolnay ürünlerinin iki sırrı vardır. Biri eozin diğeri de pirogranittir. Taklit edilemez bir şekilde ürünlere parlaklık sağlayan bu iki teknik halen şirket tarafından bir sır olarak saklanıyor.
Eozin
El imalatı Zsolnay porselenlerindeki canlı renkler ve motifler kendine özgür bir farklılık yaratmıştır. Bunu 1893 yılında tanıtılan eozin sır kaplama sayesinde başarmışlardır. İlk hazırlanan renk tonunun açık kırmızı bir renk olması dolayısıyla eozin adı verildi. Eozin ismi, Eski Yunanca’da şafak anlamına gelen eos kelimesinden geliyordu. Zamanla farklı eozin renkleri ve süreçleri geliştirilmiştir. Eozin bazlı renk değiştirme stili, aralarında Sándor Apáti Abt, Lajos Mack, Géza Nikelszky ve József Rippl-Rónai'nin art nouveau ve Jugendstil sanatçılarının gözdesi oldu. Eozin’in sırrı, porselenin yansıma açısıyla renk değiştiren metalik bir görünüme kavuşturur. Tipik renkler yeşil, kırmızı, mavi ve mor tonlarını içerir.
 |
| Eozin sır ile kaplanmış çeşme |
Pirogranit
Pirogranit, Zsolnay tarafından geliştirilen ve 1886 yılında üretime başlanan bir tür süs seramikleri ifade eder. Yüksek sıcaklıkta pişirilen bu dayanıklı malzeme, kiremit, iç ve dış mekan dekoratif seramikler ve şömineler için kullanıma oldukça uygun bir yapıdadır. Bir diğer özelliği de donma ve aside karşı oldukça dayanıklıdır. Malzemeyi binalarında kullanan mimarlar arasında Miklós Ybl, Ödön Lechner, Béla Lajta, Samu Pecz ve Imre Steindl sayılabilir. Matthias Kilisesi, Macaristan Parlamento Binası, Uygulamalı Sanat Müzesi, Jeoloji Enstitüsü, Kőbánya Kilisesi, Gellért Hamamları (tüm bu binalar Budapeşte'dedir), Kecskemét'teki Belediye Binası ve Pécs'teki Postane Sarayı’nda görülebilir. |
| Budapeşte'deki Matthias Kilisesi'nin pirogranit çatısı |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder