Macar Tarihinde Bir Kırılma Noktası: Trianon Antlaşması

Trianon Antlaşması, 4 Haziran 1920 tarihinde, I. Dünya Savaşı'nın galip İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında, Fransa'nın Versay kentindeki Trianon Sarayı'nda imzalanan ve savaşı resmen sona erdiren antlaşmadır. Antlaşma 31 Temmuz 1920 tarihinde yürürlüğe girdi. 2020 yılı Trianon Antlaşması'nın 100. yılı...

Bu anlaşma Almanya'da olduğu gibi Macaristan'da da tepkiyle karşılanmış ve kaybettiği toprakları geri almaya yönelik politikalar izlenmesine neden olmuştur.

Macaristan'dan koparılan topraklar

HAZIRLIK

Müttefik Devletler'in savaştan sonra Macaristan'a barış şartlarını sunması oldukça gecikti. Bunun nedeni önceleri Macaristan'da Béla Kun liderliğindeki komünist rejimin varlığı ve sonraları daha ılımlı iktidarlar gelmesine rağmen Romanya'nın Budapeşte'yi işgali döneminde (Ağustos-Kasım 1919) yaşanan siyasi çalkantılardı. Sonunda Müttefikler yeni bir hükumeti tanıdılar ve 16 Ocak 1920 tarihinde antlaşmanın bir ön metnini Macar delegesine verdiler.

Anlaşmanın imzalandığı yer: Trianon Sarayı

ANLAŞMANIN ŞARTLARI

1) Toprak kaybı

Bu antlaşma ile Macaristan, topraklarının ve nüfusunun 2/3'ünü kaybetti. Bu anlaşmayla yaklaşık 3,5 milyona yakın Macar, ülke sınırlarının dışında kaldı.

• Slovakya, Rutenya'nın Karpat Dağları altında kalan kısmı (bugün Zakarpatskaya adıyla Ukrayna'nın bir ili), Pressburg (Bratislava) ve bazı küçük yerler Çekoslovakya'ya verildi.
• Batı Macaristan (Sopron hariç Burgenland'ın çoğu) Avusturya'ya verildi.
• Hırvatistan (Medimurje dahil), Slovenya (Prekomurje dahil), Voyvodina ve Banat'ın bir kısmı Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı'na (Yugoslavya'ya) verildi.
• Banat'ın büyük kısmı ve Transilvanya Romanya'ya verildi.
• Fiume İtalya'ya verildi.
• Slovakya'nın kuzeyindeki birkaç köy Polonya'ya verildi.

2) Diğer Şartlar

• Milletler Cemiyeti’ne Macaristan da dahil edildi.
• Macaristan ordusu, 35 bin kişi olarak sınırlandırıldı. Hafif silahlı bu ordu sadece iç güvenlik ve sınır güvenliğinden sorumlu olacaktı.
• Macaristan'ın ödeyeceği ağır savaş tazminatları sonradan belirlenecekti.

Macaristan'ın Kiskunhalas şehrindeki Trianon anıtı

Bu antlaşma neticesinde günümüzde Romanya'da yaklaşık 1 milyon 200 bin, Slovakya'da 500 bin, Sırbistan'da 250 bin, Ukrayna'da 150 bin, Avusturya'da 50 bin, Hırvatistan'da 15 bin, Slovenya'da ise 10 bin civarında Macar kökenli vatandaş yaşıyor.